Công tác tiếp dân từ lâu được coi là nhiệm vụ quan trọng phản ánh mối quan hệ giữa Công an với Nhân dân. Trong Sáu điều Bác Hồ dạy Công an nhân dân, Người căn dặn: “Đối với dân phải kính trọng, lễ phép; vì Nhân dân mà phục vụ.” Lời dạy ấy đến nay vẫn là kim chỉ nam định hướng hành động của cán bộ, chiến sĩ, đặc biệt là CBCS làm công tác tiếp công dân trong cấp Phiếu lý lịch tư pháp, nhất là trong bối cảnh cải cách thủ tục hành chính đang được triển khai mạnh mẽ trên phạm vi toàn quốc. Thấm nhuần lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh, Đảng và Nhà nước xác định lực lượng Công an phải đi đầu trong đổi mới phương thức phục vụ Nhân dân, giảm giấy tờ, đơn giản hóa quy trình và mở rộng dịch vụ công trực tuyến.
Bám sát tinh thần đó, Công an tỉnh Lai Châu đã chủ động triển khai nhiều biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác tiếp công dân gắn với nhiệm vụ cấp Phiếu lý lịch tư pháp, phục vụ tốt nhu cầu của người dân, doanh nghiệp, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội.
Từ ngày 1/3/2025, nhiệm vụ cấp Phiếu lý lịch tư pháp được chuyển giao từ Sở Tư pháp về Công an tỉnh Lai Châu. Ngay sau khi tiếp nhận, Phòng Hồ sơ nghiệp vụ đã khẩn trương kiện toàn tổ chức, rà soát và hoàn thiện quy trình làm việc; bố trí cán bộ có năng lực, kinh nghiệm trực tiếp thực hiện nhiệm vụ; đồng thời đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin nhằm bảo đảm tiến độ, chất lượng và tính chính xác của từng hồ sơ giải quyết.
Nhằm tạo điều kiện thuận lợi tối đa cho người dân và doanh nghiệp, đơn vị tổ chức tiếp nhận hồ sơ xuyên suốt trong ngày, làm việc buổi tối trong tuần và cả ngày thứ Bảy. Việc mở rộng khung thời gian phục vụ góp phần giảm tải áp lực giờ hành chính, hạn chế tình trạng ùn ứ vào thời điểm cao điểm, đồng thời giúp người dân chủ động lựa chọn thời gian phù hợp, thể hiện rõ tinh thần “Vì nhân dân phục vụ”.
Sau thời gian tiếp nhận và triển khai nhiệm vụ cấp Phiếu lý lịch tư pháp, công tác tiếp công dân tại Phòng Hồ sơ nghiệp vụ Công an tỉnh Lai Châu đã đạt được những kết quả bước đầu quan trọng. Tính từ thời điểm chuyển giao nhiệm vụ đến nay, tổng số hồ sơ Phiếu lý lịch tư pháp đã tiếp nhận và xử lý trả kết quả gần 4.000 nghìn hồ sơ, trong đó tỷ lệ hồ sơ giải quyết đúng hạn và trước hạn đạt 100%, không có hồ sơ bị quá hạn do nguyên nhân chủ quan.
Việc đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin và khai thác Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, cơ sở dữ liệu nghiệp vụ... đã góp phần rút ngắn thời gian xác minh thông tin đối với nhiều hồ sơ, đặc biệt là các trường hợp không có án tích. Tỷ lệ hồ sơ được nộp và theo dõi tiến độ qua Cổng dich vụ công Quốc gia và dịch vụ công Bộ Công an và ứng dụng VNeID chiếm tỷ lệ trên 90% qua đó giảm đáng kể số lượt công dân phải đi lại trực tiếp nhiều lần.
Bên cạnh những thuận lợi và kết quả đạt được, vẫn còn một số tồn tại, khó khăn do đây là lĩnh vực công tác mới, quy trình nghiệp vụ chặt chẽ, khối lượng hồ sơ lớn, thời gian chuyển tiếp ngắn. Một bộ phận người dân chưa quen với quy trình mới sau khi chuyển giao nhiệm vụ, làm phát sinh thời gian hướng dẫn. Việc ứng dụng công nghệ thông tin dù đã được đẩy mạnh nhưng vẫn còn hạn chế do dữ liệu từ nhiều nguồn khác nhau chưa được đồng bộ hoàn toàn, khiến một số hồ sơ phải mất thêm thời gian đối chiếu. Cơ sở vật chất tại khu vực tiếp dân đôi khi chưa đáp ứng được số lượng người đến đông cùng thời điểm, trong khi những hồ sơ liên quan đến án tích hoặc xoá án tích đòi hỏi giải thích pháp lý sâu, kéo dài thời gian xử lý.
Để khắc phục những hạn chế nêu trên, từ thực tiễn triển khai nhiệm vụ, Phòng Hồ sơ nghiệp vụ Công an tỉnh Lai Châu đã đưa ra một số giải pháp cụ thể như sau:
Một là, tiếp tục đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính gắn với chuyển đổi số. Từ thực tiễn triển khai nhiệm vụ cho thấy, cải cách thủ tục hành chính là giải pháp nền tảng để nâng cao chất lượng tiếp công dân và hiệu quả cấp Phiếu lý lịch tư pháp. Phòng Hồ sơ nghiệp vụ tập trung rà soát, đơn giản hoá quy trình giải quyết theo hướng tinh gọn, rõ ràng, dễ thực hiện; đồng thời đẩy mạnh số hoá hồ sơ nhằm chuẩn hoá dữ liệu, bảo đảm tính chính xác và rút ngắn thời gian xác minh thông tin. Việc khai thác hiệu quả Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư và các hệ thống nghiệp vụ liên thông không chỉ góp phần giảm hồ sơ giấy, hạn chế các khâu xác nhận thủ công, mà còn nâng cao chất lượng và tính minh bạch trong giải quyết thủ tục hành chính cho công dân.
Hai là, chú trọng nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ làm công tác tiếp dân. Thực tiễn cho thấy, con người là yếu tố quyết định chất lượng tiếp công dân. Trên cơ sở đó, Phòng Hồ sơ nghiệp vụ thường xuyên quan tâm bồi dưỡng kỹ năng giao tiếp, ứng xử, giải thích pháp luật và xử lý tình huống phát sinh cho đội ngũ cán bộ trực tiếp tiếp dân; đồng thời gắn việc thực hiện nhiệm vụ với trách nhiệm nêu gương, kỷ luật, kỷ cương công vụ. Thông qua đó, từng bước xây dựng hình ảnh người cán bộ Công an bản lĩnh, tận tâm, chuyên nghiệp và gần dân, tạo niềm tin và sự đồng thuận của Nhân dân trong quá trình giải quyết công việc.
Ba là, từng bước hoàn thiện điều kiện cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ tiếp công dân. Xuất phát từ yêu cầu thực tiễn và lưu lượng công dân đến làm việc ngày càng tăng, đơn vị chú trọng rà soát, bổ sung cơ sở vật chất tại khu vực tiếp dân theo hướng đồng bộ, hiện đại và thuận tiện. Việc bố trí hợp lý bàn tiếp nhận, khu vực chờ, cùng với ứng dụng các thiết bị hỗ trợ như màn hình điện tử hiển thị thứ tự hồ sơ giúp người dân theo dõi tiến trình giải quyết một cách công khai, minh bạch, qua đó góp phần nâng cao chất lượng phục vụ và giảm áp lực cho cán bộ tiếp dân.
Bốn là, tăng cường công tác tuyên truyền, hướng dẫn thủ tục hành chính trước và trong quá trình tiếp dân. Kinh nghiệm thực tiễn cho thấy, việc cung cấp đầy đủ, kịp thời thông tin về thủ tục hành chính có ý nghĩa quan trọng trong việc giảm tải khâu tiếp dân trực tiếp. Vì vậy, Phòng Hồ sơ nghiệp vụ đẩy mạnh công tác tuyên truyền thông qua niêm yết công khai, dễ quan sát toàn bộ quy trình, phí, lệ phí và thời gian giải quyết tại bộ phận tiếp dân; đồng thời triển khai mã QR hướng dẫn chi tiết thủ tục cấp Phiếu lý lịch tư pháp trên ứng dụng VNeID, Cổng dịch vụ công Bộ Công an và các nền tảng trực tuyến. Các thông tin hướng dẫn được cập nhật thường xuyên trên Trang thông tin điện tử Công an tỉnh Lai Châu và các kênh truyền thông của lực lượng Công an, giúp người dân chủ động chuẩn bị hồ sơ, hạn chế tình trạng thiếu giấy tờ hoặc phải đi lại nhiều lần.
Năm là, lấy sự hài lòng của người dân làm thước đo đánh giá hiệu quả công tác. Với tinh thần “Vì nhân dân phục vụ”Phòng Hồ sơ nghiệp vụ xác định việc nâng cao chất lượng tiếp công dân và giải quyết thủ tục hành chính không chỉ là yêu cầu nghiệp vụ, mà còn là tiêu chí quan trọng đánh giá hiệu quả thực thi công vụ. Việc thường xuyên lắng nghe ý kiến phản hồi của người dân, kịp thời điều chỉnh quy trình và phương thức làm việc là cơ sở để không ngừng đổi mới, xây dựng lực lượng Công anLai Châu ngày càng chính quy, tinh nhuệ, hiện đại, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới.
Sáu là, triển khai mạnh mẽ phong trào thi đua “Ba nhất” theo chỉ đạo của Bộ Công an. Thực hiện chỉ đạo của Bộ trưởng Bộ Công an về phong trào thi đua “Ba nhất” với 21 nội hàm cụ thể xoay quanh ba yêu cầu lớn: “Kỷ luật nhất - Trung thành nhất - Gần dân nhất” đồng thời gắn với khẩu hiệu hành động “Xây dựng lực lượng Công an Lai Châu “Tâm, Đạo, Chí” vững bước tiến vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vương mình phát triển hùng cường và giàu mạnh của dân tộc” Phòng Hồ sơ nghiệp vụ xác định đây là phương châm hành động xuyên suốt, nhằm đổi mới mạnh mẽ tác phong, tinh thần trách nhiệm và chất lượng phục vụ Nhân dân.
Đặc biệt, nội hàm “Gần dân nhất” được coi là điểm nhấn trung tâm, có ý nghĩa trực tiếp đối với công tác tiếp công dân và giải quyết hồ sơ lý lịch tư pháp. Đơn vị quán triệt mỗi cán bộ tiếp dân phải thật sự gần gũi, tôn trọng, lắng nghe và thấu hiểu nhu cầu, khó khăn của người dân; chủ động hướng dẫn, giải thích rõ ràng những nội dung vướng mắc, đặc biệt là các hồ sơ phức tạp liên quan đến án tích, xoá án tích hoặc cần xác minh nhiều bước. Việc thực hiện tốt nội dung “Gần dân nhất” góp phần xây dựng hình ảnh người chiến sĩ Công an thân thiện, tận tụy, luôn đặt quyền lợi hợp pháp của Nhân dân lên hàng đầu.
Việc triển khai phong trào thi đua “Ba nhất” không chỉ tạo động lực thi đua sôi nổi trong toàn đơn vị mà còn góp phần quan trọng trong việc xây dựng phong cách người cán bộ Công an Lai Châu kỷ luật - trung thành - gần dân, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong bối cảnh cải cách hành chính và chuyển đổi số hiện nay.
Từ thực tiễn đẩy mạnh nâng cao chất lượng tiếp công dân gắn với công tác cấp Phiếu lý lịch tư pháp tại Công an tỉnh Lai Châu cho thấy, việc đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính gắn với chuyển đổi số, nâng cao chất lượng tổ chức tiếp công dân, tăng cường công khai, minh bạch và tuyên truyền, hướng dẫn thủ tục, đồng thời lấy sự hài lòng của người dân làm thước đo đánh giá hiệu quả công tác đã và đang mang lại những chuyển biến tích cực trong giải quyết thủ tục hành chính. Thông qua việc triển khai đồng bộ các giải pháp này, Công an tỉnh Lai Châu không chỉ nâng cao hiệu quả thực hiện nhiệm vụ cấp Phiếu lý lịch tư pháp, mà còn góp phần củng cố niềm tin của Nhân dân, xây dựng hình ảnh lực lượng Công an chính quy, tinh nhuệ, hiện đại, phục vụ Nhân dân, qua đó đóng góp thiết thực vào quá trình xây dựng tỉnh Lai Châu phát triển xanh, nhanh, bền vững và toàn diện.
