Bị mất hộ chiếu, giấy thông hành ở nước ngoài cần làm gì?

Thứ hai - 02/06/2025 08:39

Hộ chiếu, giấy thông hành là những giấy tờ quan trọng giúp công dân Việt Nam thực hiện thủ tục xuất nhập cảnh và chứng minh nhân thân khi ở nước ngoài. Tuy nhiên, trong một số trường hợp không may, các loại giấy tờ này có thể bị mất hoặc thất lạc, gây ra nhiều khó khăn và tiềm ẩn rủi ro. Vậy khi gặp tình huống này, công dân cần làm gì để bảo vệ quyền lợi của mình và được nhanh chóng cấp lại giấy tờ cần thiết?
1. Trình báo với cơ quan chức năng nước sở tại
Ngay khi phát hiện bị mất hộ chiếu hoặc giấy thông hành, công dân cần trình báo ngay với cơ quan cảnh sát địa phương nơi mình đang lưu trú để được cấp giấy xác nhận về việc mất giấy tờ. Đây là bước quan trọng, tạo cơ sở pháp lý cho việc đề nghị cấp lại hộ chiếu hoặc giấy thông hành.
2. Liên hệ Cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài
Sau khi có giấy xác nhận của cảnh sát sở tại, công dân cần nhanh chóng liên hệ với Cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài (Đại sứ quán hoặc Lãnh sự quán Việt Nam) gần nhất để được hướng dẫn thủ tục đề nghị cấp lại hộ chiếu hoặc giấy thông hành. Khi đến Cơ quan đại diện Việt Nam, công dân cần chuẩn bị:
- Đơn trình báo mất hộ chiếu (theo mẫu quy định).
- 02 ảnh chân dung kích thước 4x6 cm (nền trắng, chụp gần nhất).
- Bản sao/chụp giấy xác nhận của cảnh sát địa phương về việc đã trình báo mất hộ chiếu.
- Bản sao/chụp giấy tờ chứng minh nhân thân như: Căn cước công dân, Giấy khai sinh (nếu có để đối chiếu).
3. Đề nghị cấp hộ chiếu tạm thời hoặc giấy thông hành
Tùy thuộc vào từng trường hợp cụ thể và nguyện vọng của công dân, Cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài có thể xem xét cấp hộ chiếu tạm thời (để công dân tiếp tục hành trình đến nước khác nếu đủ điều kiện) hoặc giấy thông hành (để công dân về nước).
- Trường hợp công dân xuất trình được giấy tờ chứng minh quốc tịch Việt Nam (như bản sao Căn cước công dân, hộ chiếu cũ còn lưu giữ bản sao) và có bằng chứng về việc nhập cảnh hợp pháp vào nước sở tại (ví dụ: vé máy bay chiều đi, tờ khai nhập cảnh có dấu xác nhận), thời gian xem xét cấp lại hộ chiếu hoặc giấy thông hành thường là trong vòng 05 ngày làm việc.
- Đối với trường hợp công dân đi theo đoàn du lịch hoặc công tác có tổ chức, thủ tục có thể được xem xét giải quyết nhanh hơn, có thể được cấp giấy thông hành trong vòng 24 giờ để về nước.
4. Trách nhiệm của công dân và những rủi ro pháp lý khi mất giấy tờ xuất nhập cảnh ở nước ngoài
Khi bị mất hộ chiếu hoặc giấy thông hành ở nước ngoài, công dân có trách nhiệm bắt buộc phải trình báo với cơ quan công an nước sở tại và Cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài để được hướng dẫn, hỗ trợ và cấp lại giấy tờ hợp pháp, tạo điều kiện về nước.
Việc không trình báo mất giấy tờ và cố tình sử dụng các biện pháp khác để xuất cảnh khỏi nước sở tại, nhập cảnh về Việt Nam không đúng quy định (nhập cảnh trái phép) là hành vi vi phạm pháp luật nghiêm trọng và sẽ bị xử lý như sau:
- Xử phạt vi phạm hành chính theo Nghị định số 144/2021/NĐ-CP ngày 31/12/2021 của Chính phủ:
+ Phạt tiền từ 3.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng đối với hành vi qua lại biên giới quốc gia mà không làm thủ tục xuất cảnh, nhập cảnh theo quy định.
+ Phạt tiền từ 500.000 đồng đến 2.000.000 đồng đối với hành vi không thông báo cho cơ quan có thẩm quyền về việc mất, hư hỏng hộ chiếu hoặc giấy tờ có giá trị đi lại quốc tế.
- Bị truy cứu trách nhiệm hình sự về Tội vi phạm quy định về xuất cảnh, nhập cảnh; tội ở lại Việt Nam trái phép theo Điều 347 Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) nếu có đủ yếu tố cấu thành tội phạm, ví dụ như đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này mà còn vi phạm.
Ngoài các chế tài xử lý trực tiếp, hành vi không trình báo mất giấy tờ và nhập cảnh trái phép còn gây khó khăn cho công tác quản lý nhà nước về xuất nhập cảnh, công tác bảo hộ công dân của các Cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài (do khó khăn trong việc xác minh nhân thân, hỗ trợ pháp lý khi cần thiết). Nghiêm trọng hơn, việc vi phạm pháp luật của nước sở tại và pháp luật Việt Nam về xuất nhập cảnh có thể dẫn đến những hậu quả nặng nề như bị bắt giữ, tạm giam, xét xử, trục xuất, ghi tên vào danh sách cấm nhập cảnh vào quốc gia đó hoặc các quốc gia khác; ảnh hưởng đến uy tín của công dân Việt Nam và hình ảnh quốc gia trên trường quốc tế.
Vì vậy, công dân cần nghiêm túc tuân thủ các quy định pháp luật và quy trình đã được hướng dẫn để đảm bảo quyền lợi hợp pháp và sự an toàn của bản thân khi ở nước ngoài.

Tác giả: Văn Quý

Tags: Phòng quản lý xuất nhập cảnh