Sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) thế nào cho tích cực và an toàn

Thứ tư - 06/08/2025 21:35

Trí tuệ nhân tạo hiện đang là động lực mạnh mẽ trong sự phát triển khoa học, công nghệ của toàn thế giới làm thay đổi cuộc sống của con người tuy nhiên ở nước ta việc sử dụng trí tuệ nhân tạo có phần còn hạn chế và người dùng chưa thực sự ý thức được việc sử dụng mang lại cả mặt tích cực và hạn chế.
Có thể nói rằng mục tiêu của các cuộc cách mạng khoa học công nghệ mà còn người đã trải qua đều làm tăng năng suất lao động, giảm sức lao động của con người; cuộc cách mạng khoa học lần thứ 4 cũng không nằm ngoài xu thế đó tuy nhiên việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) vào đời sống tại Việt Nam còn rất hạn chế, đa số người dùng mới ứng dụng AI thông qua các ứng dụng mang tính giải trí nhiều hơn là phục vụ công việc.
Có thể nhận thấy rõ tác động của AI đến các mặt thông tin đời sống, trao đổi thông qua các mạng xã hội với các bức ảnh vui nhộn, các hình đại diện hay cá thể hóa các nội dung theo yêu cầu của người dùng cho ra các nội dung tùy chọn. Tuy nhiên khi sử dụng các công cụ có sẵn trên mạng tiềm ẩn rất nhiều nguy cơ lộ lọt dữ liệu cá nhân, quyền riêng tư, quyền tiếp cận các nội dung chưa trong thiết bị di động, thiết bị máy tính cá nhân mà khi sử dụng ít người chịu bỏ thời gian ra đọc chính sách dữ liệu, quyền riêng tư của cá nhân khi sử dụng các ứng dụng chưa rõ nguồn gốc này. Ngoài ra trên mạng xã hội còn có câu truyện dở khóc, dở cười khi một gia đình tại Malaysia tin vào một video do AI tạo ra di chuyển 3 tiếng đồng hồ để du lịch đến một địa điểm không có thật. Các mạng xã hội hiện tại chưa gắn nhãn “AI” cho các sản phẩm là hình ảnh, video, âm thanh do đó việc phân biệt do kỹ năng của từng người dùng.
Đối với các AI như ChatGPT, Deepsheek là các chat bot hay các ứng dụng khác tìm kiếm dựa trên các dữ liệu có sẵn trên mạng Internet, mạng xã hội với nhiều dữ liệu chưa chính xác, chưa có độ xác thực nên khi sử dụng chỉ mang tính chất tham khảo do các ứng dụng này mang tính chất thu thập và tìm kiếm để đưa ra kết quả tổng hợp không phân loại theo các nguồn hay độ chính xác, xác thực của thông tin thu thập được. Do đó người dùng chưa thể hoàn toàn tin theo các công nghệ này khi đưa vào đời sống, công việc; đồng thời các công nghệ này mới phát triển chưa thực sự phù hợp với người Việt nên việc ứng dụng còn hạn chế.

Ngoài ra, tại một số quốc gia đối với việc học tập, thi cử, tuyển dụng đã có các quy định cấm sử dụng trí tuệ nhân tạo do lo ngại ảnh hưởng đến kết quả và tính công bằng của người tham gia, học sinh, sinh viên lười tư duy ỉ lại vào AI không nghiên cứu, học tập; tại các quốc gia khác trên thế giới đã phát hiện nhiều trường hợp sử dụng AI để gian lận trong các cuộc thi, tuyển dụng hay giải quyết các vấn đề; tại Việt Nam chưa ghi nhận các vấn đề liên quan nhưng không loại trừ trong thời gian tới sẽ xuất hiện các vấn đề tương tự để chuẩn bị có các giải pháp phù hợp. Các quốc gia hiện nay hầu hết chưa có các văn bản quy phạm pháp luật quản lý, điều chỉnh trí tuệ nhân tạo AI do đó việc sử dụng, quản lý mang tính thời điểm, theo yêu cầu khác nhau và chưa có quy chuẩn thống nhất do đó đây cũng là một trong những vấn đề mới cần xem xét để luật hóa, đưa vào công tác quản lý của các cơ quan nhà nước.

Ảnh: Các bức ảnh do AI tạo ra

Việc phát triển trí tuệ nhân tạo mang tính chất phù hợp với từng quốc gia là vấn đề đặc biệt quan trọng chứa nền tảng hệ thống dữ liệu lớn với các công nghệ lõi không thể mua được hay học tập từ nước ngoài mà phải tự phát triển mới đảm bảo tính bền vững, an toàn, bảo mật và phù hợp. Việc phát triển này cần rất nhiều thời gian và công sức đồng thời phải thay đổi về cả công nghệ lẫn con người mới đảm bảo phù hợp để hoạt động và đi vào đời sống.
Chính vì vậy trước khi có các ứng dụng chính thống do chúng ta tự phát triển vì mục đích phục vụ cho cuộc sống của người Việt chúng ta nên có phần chú ý khi sử dụng các ứng dụng AI trên Internet, mạng xã hội đặc biệt về quyền riêng tư, quyền kiểm soát dữ liệu để tránh lộ lọt dữ liệu, thông tin cá nhân đồng thời tự trang bị, bổ sung các kiến thức, kỹ năng sử dụng để phòng ngừa các hoạt động lừa đạo, lơi dụng AI để trục lợi cũng như sử dụng ứng dụng một cách chính xác, hiệu quả tránh các hệ lụy do AI mang lại./.

Tác giả: Phòng An ninh Chính trị nội bộ

Tags: Phòng An ninh Chính trị nội bộ