Nhiệt tình trách nhiệm, bản lĩnh trong công tác, hòa nhã, thân thiện với căn phạm nhân đó là những lời khen tặng mà Đảng ủy- Ban Giám thị trại tạm giam Công an tỉnh Lai Châu dành tặng cho Đại úy Pờ Pé Xạ, mỗi khi nhắc đến nữ quản giáo ở Trại tạm giam Công an tỉnh Lai Châu.
Xinh đẹp, dịu dàng, thân thiện, tác phong hoạt bát, nhanh nhẹn là ấn tượng đầu tiên khi chúng tôi tiếp xúc với Đại úy Pờ Pé Xạ cán bộ đội Quản giáo Trại tạm giam Công an tỉnh Lai Châu. Được biết Đại úy Pờ Pé Xạ là người dân tộc La Hủ được sinh ra và lớn lên trên mảnh đất xã Bum Tở, huyện Mường Tè, Lai Châu. Sống trong gia đình đều cống hiến trong ngành lực lượng vũ trang, từ nhỏ Xạ được bố mẹ dạy dỗ phải cố gắng học tập để sau này giúp đỡ cho gia đình và người đồng bào dân tộc thiểu số ít người trên địa bàn mình sinh sống. Năm 2008 Pờ Pé Xạ được tuyển thẳng vào lực lượng Công an nhân dân theo hệ Dân tộc thiểu số và được phân công tại đội An ninh nhân dân huyện Mường Tè, năm 2013 sau khi được cử đi học và tốt nghiệp Đại học An ninh nhân dân, chị được điều động về phòng Cảnh sát phòng chống tội phạm về Ma túy làm Công tác trinh sát. Đến năm 2018 chị lại được điều động về Đội quản giáo Trại tạm giam Công an tỉnh làm công tác quản lý, giáo dục người bị tạm giữ, tạm giam và người có án tử hình là nữ.
Trại tam giam Công an tỉnh Lai Châu hiện nay có 53 đồng chí Cán bộ chiến sỹ được phân công nhiệm vụ ở nhiều lĩnh vực khác nhau như: Hồ sơ, quản giáo, bảo vệ, hậu cần, y tế, cấp dưỡng… mỗi lĩnh vực đều có đặc thù riêng, nhưng đều chung sự vất vả, hy sinh bởi thường xuyên phải thường trực chiến đấu, không có sự phân biệt giữa nam hay nữ. Đặc biệt, đối với công việc quản giáo trong môi trường làm việc nhiều áp lực, nam giới làm quản giáo đã khó, với nữ cái khó ấy lại còn gấp bội, đòi hỏi sự kiên trì, nhẫn nại, chia sẻ, hiểu tâm lý tội phạm, vừa cứng rắn lại vừa mềm mỏng. Công việc của nữ cán bộ quản giáo là quản lý giáo dục, cảm hóa người bị tạm giữ, tạm giam, làm thế nào để thuyết phục bị can chịu khai nhận hành vi tội lỗi của mình phục vụ cho công tác điều tra truy tố, xét xử trước pháp luật, nhận rõ tội lỗi do mình gây ra, tuân thủ các quy định của Trại tạm giam.
Đại úy Pờ Pé Xạ tâm sự, bản thân là nữ làm công tác quản giáo phải có cái tâm với nghề và sự nhạy bén để có thể thấu hiểu từng hoàn cảnh, tâm tư nguyện vọng của các can phạm nhân từ đó có biện pháp giáo dục cho phù hợp, tránh tình trạng chống phá, thông cung, tự sát trốn trại. Công việc của người quản giáo không chỉ đơn thuần là quản lý can phạm nhân mà còn có nhiệm vụ giáo dục, cảm hóa người bị tạm giữ, tạm giam, làm thế nào để thuyết phục bị can khi khai nhận hành vi tội lỗi của mình để thức tỉnh lương tâm cải tạo, biết ăn năn hối cải, tích cực học tập, lao động sớm được trở về với gia đình. Với những người phạm tội mới bị đưa vào trại thường rất hoang mang lo sợ, việc trấn an tinh thần cho họ là điều rất cần thiết. Nhưng để làm được điều đó cán bộ quản giáo phải có đạo đức và luôn gần gũi, động viên để can phạm nhân phấn chấn tinh thần, chấp hành tốt nội quy cơ sở giam giữ. CBCS quản giáo nói chung và Đại Úy Pờ Pé Xạ nói riêng luôn thực hiện đúng quy định của pháp luật, vừa nghiêm khắc vừa mềm mỏng, luôn mang tính nhân đạo, nhân văn, giúp can phạm nhân sớm trở về làm lại cuộc đời.
Đại uý Pờ Pé Xạ tuyên truyền, giáo dục phạm nhân.
Những công việc ấy, có tận mắt chứng kiến mới thấy khó khăn, vất vả đến nhường nào, bởi ở Trại tạm giam chị phải tiếp xúc với những người bị tạm giữ, tạm giam khởi tố với tội danh nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng, số đối tượng có nhiều tiền án, tiền sự, khi bị bắt, giam giữ thường có biểu hiện tiêu cực như thường xuyên la hét, có thái độ không hợp tác, thậm chí chống đối quyết liệt, có trường hợp tìm cách để kết liễu đời mình, gây không ít khó khăn cho công tác giam giữ như: người có án tử hình Chu thị T bị khởi tố về tội danh mua bán trái phép chất ma túy, tòa tuyên án “tử hình” sau khi nhận bản án tư tưởng của chị T không ổn định có ý định tự tử, chán nản, bỏ cơm, Đại úy Xạ đã tiếp xúc, gặp gỡ, động viên, thăm hỏi làm công tác tư tưởng, cho đến nay đã tròn 5 năm kể từ ngày tuyên án, chị T luôn chấp hành tốt nội quy cơ sở giam giữ. Hiện nay Trại tạm giam Công an tỉnh Lai Châu đang quản lý 60 người có án tử hình trong đó (55 nam, 05 nữ). Bên cạnh đó, nhiều đối tượng bị lao phổi hoặc bệnh truyền nhiễm…. nên việc tiếp xúc rất nguy hiểm, khiến cho công tác tạm giam, tạm giữ số đối tượng này rất phức tạp, tiềm ẩn nhiều nguy cơ, gây mất an toàn, cán bộ quản giáo nếu không có bản lĩnh, tính kiên nhẫn thì khó có thể hoàn thành tốt nhiệm vụ.
Là nữ quản giáo, thường xuyên phải tiếp xúc với can phạm nhân, với chức trách nhiệm vụ được giao, bản thân chị trong quá trình thực hiện nhiệm vụ luôn nêu cao tinh thần trách nhiệm, phát huy năng lực, sở trường, tích cực trau dồi, học hỏi kinh nghiệm thực tiễn, thường xuyên học tập, nâng cao kiến thức về pháp luật, trình độ chuyên môn nghiệp vụ, tổ chức quản lý nghiêm ngặt, chặt chẽ người bị tạm giữ, tạm giam, người bị kết án tử hình theo đúng quy định của pháp luật, đảm bảo an ninh, an toàn Trại tạm giam trong mọi tình huống góp phần vào thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chính trị của đội và đơn vị.
Trong công tác tác quản giáo buồng giam, chị luôn chủ động nắm tình hình về buồng giam và tình hình diễn biến tư tưởng, sức khỏe của các đối tượng đặc biệt là các đối tượng trong các vụ trọng án, đặc biệt nghiêm trọng có biểu hiện, hành vi tiêu cực, không nhận rõ tội lỗi, không thành khẩn khai báo hành vi phạm tội và đối tượng có biểu hiện không bình thường về tâm lý để có đề xuất phân loại, bố trí giam giữ và phương pháp giáo dục, động viên phù hợp đảm bảo tuyệt đối an toàn giam giữ, không để xảy ra tình huống phức tạp, đột xuất, bất ngờ. Chủ động nghiên cứu hồ sơ nắm bắt về can phạm nhân, về nhân thân lai lịch, nguyên nhân, điều kiện dẫn đến hành vi phạm tội, đặc biệt tập trung nắm chắc phương pháp giáo dục can phạm nhân vào từng trường hợp cụ thể, vừa cương quyết, vừa mềm dẻo, linh hoạt, có tính nhân văn, khơi dậy trong can phạm nhân lòng lương thiện để họ yên tâm tư tưởng, chấp hành tốt nộ quy cơ sở giam giữ, thành khẩn khai báo hành vi phạm tội, thật sự ăn năn hối cải, phấn đấu cải tạo tiến bộ sớm được hưởng chính sách khoan hồng của Đảng Nhà nước trở về làm người công dân lương thiện có ích cho gia đình và xã hội.
Ngoài công việc chuyên môn chị còn là Phó chủ tịch Hội phụ nữ cơ sở Trại tạm giam, 3 năm gắn bó với công tác hội và phong trào phụ nữ, chị luôn được chị em hội viên quý mến, Đảng ủy- Ban Giám thị Trại tạm giam đánh giá cao. Với cương vị là Phó chủ tịch Hội, chị Xạ luôn trăn trở làm sao để thuyết phục được hội viên, phụ nữ nhiệt tình tham gia các phong trào xây dựng tổ chức hội ngày càng vững mạnh. Chị tích cực tuyên truyền vận động chị em chấp hành tốt các chủ trương, đường lối, chỉ thị, nghị quyết của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước, tích cực tham gia các phong trào thi đua, thực hiện hiệu quả trọng tâm của hội. Đồng thời vận động chị em xây dựng công trình “Giáo dục hướng thiện cho phạm nhân nữ” giai đoạn 2023-2025 nhằm khơi dậy trong các phạm nhân nữ lòng tự trọng, tính bản thiện, ân hận về những lỗi lầm đã gây ra, hướng về những điều nhân văn trong cuộc sống, phấn đấu học tập, lao động, chấp hành tốt nội quy trong trại tạm giam, các phạm nhân coi đây là cơ hội để bày tỏ sự hối hận, hoàn lương, quyết tâm làm lại cuộc đời; xây dựng mô hình “Vườn rau phụ nữ Trại tạm giam Công an tỉnh” giúp hội viên từng bước nâng cao đời sống.
Đại uý Pờ Pé Xạ giáo dục hướng thiện cho phạm nhân nữ.
Nhờ đó, những năm gần đây, chị em phụ nữ Trại tạm giam ngày càng gắn bó, tổ chức hội, nhiệt tình tham gia các phong trào như văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao, các cuộc thi do Bộ Công an, Công an tỉnh tổ chức
Chị Xạ chia sẻ: Tất cả Cán bộ chiến sỹ làm công tác quản giáo như tôi đều bị gò bó về mặt thời gian nên không thể chăm sóc gia đình như những ngành nghề khác. Dù công việc khó khăn, vất vả vậy, nhưng lúc can phạm nhân nữ ốm, chúng tôi đều phải túc trực tại bệnh viện rồi trực đêm tại cơ quan nhưng tôi cũng như các đồng nghiệp đều cố gắng sắp xếp thời gian, để hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao, vừa lo chu toàn cho cuộc sống gia đình.
Hơn 16 năm đứng trong hàng ngũ lực lượng Công an nhân dân, có hơn 5 năm gắn bó với công việc quản giáo, chị không chỉ tận tụy, trách nhiệm với công tác chuyên môn, Đại úy Pờ Pé Xạ luôn tích cực tham gia trong các phòng trào đoàn thể. Và thành quả cho sự tận tụy, nổ lực ấy là những Giấy khen ngày càng được nhiều lên, năm 2021 chị vinh dự được tặng danh hiệu “Chiến sỹ thi đua cơ sở” được Giám đốc Công an tỉnh tặng nhiều Giấy khen trong công tác chuyên môn và phong trào hội. Những phần thưởng đó là sự nghi nhận cho những nỗ lực, cống hiến và cũng là động lực tiếp thêm sức mạnh để chị cùng CBCS Trại tạm giam Công an tỉnh Lai Châu tiếp tục nỗ lực giữ vững ANTT trong Trại tạm giam.