Trong thời đại phát triển của các nền tảng thương mại điện tử và mạng xã hội, thói quen tiêu dùng của đại đa số người dân đang dần thay đổi, mua sắm online có thể mua sắm đa dạng mặt hàng, dễ dàng lựa chọn và tiết kiệm thời gian. Tuy nhiên nguồn gốc, chất lượng hàng hóa, công dụng của các sản phẩm vẫn còn là vấn đề gây nhiều tranh cãi.
Cách đây vài năm khi người dùng mới tiếp cận với hoạt động thương mại qua Internet hoặc kinh doanh qua các nền tảng mạng xã hội, thông thường người mua hàng phải chuyển tiền sản phẩm trước khi nhận hàng. Các câu truyện về việc mua hàng quảng cáo một đằng đến khi nhận hàng chất lượng một nẻo, rồi muôn vàn các hình thức lừa đảo qua mạng phát sinh khiến người dùng có phần e dè và cảnh giác vào các sản phẩm mình mua.
Đến khi các nền tảng thương mại điện tử xuất hiện sau đó là các gian hàng mở trên nền tảng mạng xã hội xuất hiện với nhiều lựa chọn cũng như các đánh giá của người dùng thì hoạt động thương mại điện tử ngày càng tăng trưởng mạnh với các hình thức Livestream bán hàng của các người nổi tiếng, người có ảnh hưởng và các công ty, doanh nghiệp thì người tiêu dùng có phần cởi mở và mua sắm nhiều hơn. Có thể nói rằng mua sắm qua thương mại điện tử khiến người dùng mua được những gì mình cần với giá cả cạnh tranh, sản phẩm đa dạng, tự do trong hoạt động tiêu dùng cũng như tạo điều kiện để người sản xuất, hộ kinh doanh dễ dàng tiếp cận đến khách hàng phục vụ hoạt động sản xuất.
Tuy nhiên ngoài các lợi ích thì những vấn đề liên quan đến nguồn gốc, chất lượng sản phẩm cũng như công dụng thực tế có phần chưa được đảm bảo, chưa có chế tài có thể quản lý chặt chẽ các vấn đề này. Vừa qua dư luận đặc biệt quan tâm đến việc Cục Phát thanh Truyền hình và Thông tin điện tử, Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch sẽ xử phạt hành chính đối với Phạm Quang Linh (thường được biết đến với tên Quang Linh Vlogs) và Nguyễn Thị Thái Hằng (Hằng Du Mục) vì quảng cáo không đúng đối với sản phẩm Kẹo rau củ Kera. Được biết sản phẩm Kẹo rau củ Kera chỉ là sản phẩm bổ sung chất dinh dưỡng từ rau hoàn toàn không thể thay thế rau xanh rong các bữa ăn hàng ngày tuy nhiên lại được quảng cáo và cung cấp thông tin sản phẩm không đúng sự thật gây ảnh hưởng đến người tiêu dùng.
Theo thông tin chính thức từ Cục Phát thanh Truyền hình và Thông tin điện tử, Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch, đã lập biên bản xử phạt vi phạm hành chính với Phạm Quang Linh và Nguyễn Thị Thái Hằng về hành vi quảng cáo không đúng, gây nhầm lẫn về chất lượng đã được công bố. Nguyễn Thúc Thủy tiên (người được mời tham gia các buổi quảng cáo) bị nhắc nhở chú ý hơn trong việc tuân thủ các quy định của pháp luật về quảng cáo và các quy định cung cấp thông tin trên mạng theo Nghị định 147.
Tuy Cục chưa đưa ra mức phạt cụ thể, nhưng cho biết quyết định xử phạt sẽ sớm được đưa ra. Theo khoản 5, điều 34, Nghị định 38, về xử phạt hành chính trong lĩnh vực Văn hoá và Quảng cáo, hành vi quảng cáo không đúng hoặc gây nhầm lẫn, bị phạt tiền từ 60 triệu đồng đến 80 triệu đồng. Một số trường hợp đặc biệt như quảng cáo mỹ phẩm hoặc thực phẩm chức năng gây hiểu lầm có mức phạt thấp hơn, dao động từ 20 - 40 triệu đồng. Nếu vi phạm do tổ chức thực hiện, mức phạt sẽ gấp đôi. Ngoài ra các hành vi vi phạm còn bị áp dụng các biện pháp khắc phục hậu quả và xử phạt bổ sung.
Đây mới là vấn đề về quảng cáo và cung cấp thông tin so với công dụng thực tế của sản phẩm, còn vấn đề về nguồn gốc, chất lượng sản phẩm còn chưa được đề cập tới. Không chỉ riêng sản phẩm Kẹo rau củ nói trên mà hầu hết các sản phẩm trên các sàn thương mại điện tử và mạng xã hội thường không đề cập tới nhà sản xuất, chất lượng được quảng cáo mang tính quảng cáo công dụng và mang tính chất cá thể không có nhiều sự so sánh; đánh giá của người dùng sau khi nhận sản phẩm là chủ yếu, còn đánh giá sau khi sử dụng một thời gian không có nhiều.
Do đó khi sử dụng hoạt động thương mại điện tử người tiêu dùng cần cân nhắc kỹ lưỡng khi lựa chọn các sản phẩm về sử dụng đặc biệt là các sản phẩm chăm sóc sức khỏe hoặc sản phẩm có thể ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe. Đối với người quảng cáo, cung cấp thông tin về các sản phẩm bán cho người dùng cần phải cung cấp chính xác tác dụng của sản phẩm. Đối với các cơ quan quản lý nhà nước cần sớm đề ra cơ chế hiệu quả để bảo vệ quyền lợi và sức khỏe của người tiêu dùng khi sử dụng các sản phẩm từ các sàn thương mại điện tử và mạng xã hội./.