Cảnh giác với thủ đoạn lừa đảo bằng công nghệ AI

Thứ tư - 27/08/2025 03:13

Trong thời gian gần đây, cùng với sự phát triển mạnh mẽ của trí tuệ nhân tạo (AI), các đối tượng lừa đảo nhanh chóng lợi dụng công nghệ này để thực hiện nhiều thủ đoạn tinh vi, khó phát hiện hơn. Việc nhận diện và phòng ngừa lừa đảo
công nghệ cao đang trở nên cấp bách với mỗi cá nhân và tổ chức.
1. AI – “vũ khí” mới trong tay kẻ gian
AI hiện có khả năng giả giọng nói, tạo hình ảnh và video giả “deepfake” gần như thật 100%, khiến người bị hại khó phân biệt thật giả. Chỉ cần vài giây ghi âm hoặc một tấm ảnh trên mạng xã hội, kẻ gian có thể:
- Giả giọng người thân để vay tiền
- Tạo video giả mạo lãnh đạo doanh nghiệp yêu cầu chuyển khoản
- Lồng ghép hình ảnh cá nhân vào các nội dung nhạy cảm để tống tiền
2. Thủ đoạn phổ biến
- Giả mạo danh tính qua giọng nói và hình ảnh: Dùng AI tái tạo giọng để gọi điện khẩn, yêu cầu chuyển tiền gấp với nhiều lý do.

- Tạo video/hình ảnh deepfake: Giả mạo người nổi tiếng, lãnh đạo để kêu gọi đầu tư, quyên góp.
- Tin nhắn lừa đảo “siêu thật”: Chatbot AI viết nội dung trôi chảy, đánh trúng tâm lý để dụ dỗ người dùng cung cấp thông tin cá nhân hoặc tải ứng dụng động hại.
- Lừa đảo tuyển dụng ảo: Sử dụng hình ảnh văn phòng, nhân sự giả mạo để yêu cầu ứng viên đóng phí, cung cấp thông tin tài khoản.
3. Dấu hiệu nhận biết
- Nội dung yêu cầu khẩn cấp, gấp gáp và liên quan tới tiền bạc.
- Giọng nói, hình ảnh, video hơi khác thượng (ngắt quãng, mất tự nhiên, ánh mắt không đồng bộ).
- Thông tin liên hệ chỉ qua một kênh duy nhất, tránh xác minh chéo.
- Địa chỉ website, email giống nhưng không trùng hoàn toàn với địa chỉ chính thức.
4. Cách phòng tránh
- Luôn xác minh nhiều kênh trước khi chuyển tiền hay cung cấp thông tin.
- Hạn chế chia sẻ hình ảnh, giọng nói cá nhân công khai trên mạng xã hội.
- Kích hoạt bảo mật hai lớp cho các tài khoản quan trọng.
- Cập nhật kiến thức an ninh mạng, thường xuyên cảnh báo cho người thân, đặc biệt là người lớn tuổi, trẻ vị thành niên.
5. Trách nhiệm cộng đồng và pháp luật
- Nâng cao nhận thức số: Người dùng cần trang bị kiến thức cơ bản về AI và các hình thức lừa đảo phổ biến. Càng hiểu rõ càng dễ nhận diện thủ đoạn.
- Cảnh giác trong các giao dịch: Không tin tưởng tuyệt đối vào các cuộc gọi, vi deo, tin nhắn trực tuyến, cần xác minh trước khi chuyển tiền, chia sẻ thông tin cá nhân.
- Chia sẻ cảnh báo: Khi phát hiện thủ đoạn mới, mỗi cá nhân có trách nhiệm cảnh báo cho gia đình, bạn bè và cộng đồng mạng xã hội.
- Hợp tác với cơ quan chức năng: Chủ động báo cáo, cung cấp thông tin về các vụ việc lừa đảo để hỗ trợ điều tra, ngăn chặn kịp thời.
- Xây dựng văn hóa sống lành mạnh: Không chia sẻ, lan truyền thông tin chưa kiểm chứng, không tham gia hay tiếp tay cho hành vi gian dối.
- Mỗi cá nhân cần nâng cao cảnh giác và kịp thời báo cơ quan chức năng khi phát hiện dấu hiệu lừa đảo. Các cơ quan tổ chức cần đẩy mạnh tuyên truyền, hướng dẫn người dân kỹ năng nhận diện công nghệ giả mạo. Đồng thời, cần hoàn thiện hành lang pháp lý để xử lý nghiêm hành vi lợi dụng AI vào mục đích phạm tội.

Tác giả: Tẩn Sểnh Củi

Tags: Phòng An ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao